DOSSIER 

018

• Inleiding
• Chronologisch overzicht, inclusief de voorgeschiedenis

In opdracht van het ministerie wordt nu gewerkt aan het ontwikkelen van een toets waarmee bedrijven en overheidsinstellingen hun functiewaarderingssystemen op sekseneutraliteit kunnen doorlichten. Bovendien zullen de ontwikkelingen in de beloningsverschillen door periodiek onderzoek op de voet worden gevolgd. Als de verschillen niet of in een te traag tempo afnemen, worden aanvullende maatregelen genomen, zoals het stellen van eisen in de wet waaraan een sekseneutraal functiewaarderingssysteem moet voldoen. Ook denkt de staatssecretaris aan gerichte onderzoeken in sectoren waar de beloningsverschillen duidelijk groter zijn dan gemiddeld en aan uitbreiding van de bevoegdheid van de Commissie gelijke behandeling.

Dit staat in het plan van aanpak gelijke beloning dat de staatssecretaris in mei naar de Tweede Kamer, de Sociaal-Economische Raad, de Stichting van de Arbeid en de Raad voor het Overheidspersoneelsbeleid heeft gestuurd. Onderdeel van het plan zijn drie onderzoeksrapporten: twee van de Arbeidsinspectie en één van het onderzoeksbureau De Jong & Van Doorne Huiskes en partners in samenwerking met de Universiteit Utrecht.

Vrouwen 23 procent minder

Een van de rapporten betreft een onderzoek van de Arbeidsinspectie naar de positie van mannen en vrouwen in het bedrijfsleven en de overheid in 1998. Vrouwen blijken in bedrijven gemiddeld 23 procent minder te verdienen dan hun mannelijke collega's: bij de overheid is dit 15 procent. Dit beloningsverschil hangt samen met de verschillen in functie- en persoonskenmerken tussen de seksen. Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in de lagere functies (29 procent van de vrouwen versus 14 procent van de mannen), in de hogere functies werken naar verhouding bijna drie keer zoveel mannen als vrouwen (7 procent van de vrouwen tegenover 20 procent van de mannen). Vrouwen werken ook vaker in deeltijd dan mannen (67 procent van de vrouwen versus 14 procent van de mannen) en zijn voornamelijk werkzaam in de dienstverlenende en verzorgende functies. Vrouwen op de arbeidsmarkt zijn naar verhouding jonger dan mannen en hebben kortere dienstverbanden. Ze zijn als groep niet veel lager opgeleid dan mannen, maar hebben minder vaak een hoge opleiding. Na correctie voor deze kenmerken, blijft er een beloningsverschil over van 7 percent voor het bedrijfsleven en 4 procent voor de overheid. Dit verschil kan duiden op seksediscriminatie, maar kan ook het gevolg zijn van andere factoren, zoals verschillen in levensperspectief. Veel vrouwen onderbreken hun loopbaan in verband met zorgtaken, wat een negatief effect kan hebben op de beloning gedurende de rest van het arbeidsleven. Gegevens om op dit soort effecten te corrigeren, zijn nu nog onvoldoende voorhanden. Voor het bedrijfsleven zijn soortgelijke gegevens voorhanden over eerdere jaren. Het sekseverschil in beloning blijkt licht te zijn afgenomen: van 26 procent in 1993 (gecorrigeerd 9 procent) naar 24 procent in 1996 (gecorrigeerd 7 procent) naar de huidige 23 procent (gecorrigeerd 7 procent).

Allochtonen 22 procent minder

De Arbeidsinspectie voerde ook een onderzoek uit naar het beloningsverschil tussen allochtone en autochtone werknemers. Hieruit komt naar voren dat allochtone werknemers gemiddeld 22 procent minder verdienen dan autochtone werknemers. Na correctie voor onder andere geslacht, leeftijd, functieniveau en functiesoort bedraagt het beloningsverschil 3 procent. Allochtone vrouwen verdienen gemiddeld 17 procent minder dan allochtone mannen; gecorrigeerd bedraagt dit beloningsverschil 6 procent. Vergeleken met autochtone vrouwen verdienen allochtone vrouwen gemiddeld 17 procent minder, vergelen met autochtone mannen verdienen allochtone mannen gemiddeld 25 procent minder. Kenmerkend voor allochtone werknemers is dat zijn naar verhouding lager opgeleid zijn en in lagere functies werken dan autochtone werknemers. Verder is bijna de helft van de allochtonen werkzaam in de industrie en zakelijke dienstverlening.

Functiewaardering

In opdracht van het ministerie hebben bureau De Jong & Van Doorne Huiskes en Partners en de Universiteit Utrecht een onderzoeksprogramma opgesteld dat moet leiden tot een instrument dat functiewaarderingssystemen (preventief) op sekseneutraliteit toetst. Nederland kent namelijk nog geen nationale jurisprudentie op dit terrein. Het eerste deel van het onderzoek, dat samen met het Plan van aanpak gelijke beloning werd aangeboden aan de Tweede Kamer, bevat onder andere een analyste van een aantal bestaande (Europese) kwaliteitstoetsen voor functiewaarderingssystemen.

(Tekst ontleend aan Op gelijke voet, oktober 2000, p. 7)

• Bid to bridge gender pay gap (BBC-News, Wednesday, 5 December, 2001)

• Verslag werkbezoek staatssecretaris Verstand aan Canada (beleid inzake gelijke beloning). (Ministerie van SZW, Officiële publicaties, 23 november 2001)

• vermeldingen volgen nog

• De Stichting van de Arbeid heeft een Checklist gelijke beloning opgesteld. Deze vloeit voort uit de advisering van de Stichting over het Plan van Aanpak Gelijke Behandeling van Staatssecretaris Verstand van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De checklist is bestemd voor CAO-partijen op bedrijfstakniveau en werkgevers en werknemers op ondernemingsniveau, om hen behulpzaam te zijn bij het scheppen van voorwaarden voor gelijke beloning van mannen en vrouwen (Stichting van de Arbeid, persbericht, 15 oktober 2001).

• Voortgangsbrief gelijke beloning: uitbreiding bevoegdheden Commissie gelijke behandeling  (persbericht Ministerie van SZW, 11 april 2001).

  • Voortgangsbrief van staatssecretaris Verstand over gelijke beloning (Tweede Kamer, 27099, nr. 3)

  • Idem, in door ministerie gepubliceerde versie (Ministerie van SZW, Officiële publicaties, 11 april 2001)

• Voortgangsbrief gelijke beloning (Ministerie van SZW en Rijksvoorlichtingsdienst, persbericht 6 april 2001)

• Stichting van de Arbeid: Advies over het "Plan van aanpak gelijke beloning voor mannen en vrouwen" (site StAR, 17 november 2000)

• Alex de Vries en Rob Sebes: Zelfde loon vrouwen en mannen (site De Telegraaf, 14 november 2000)

• Advies Commissie gelijke behandeling (oktober 2000)

• Verslag algemeen overleg van 22 juni 2000, over plan van aanpak gelijke behandeling (TK 27099, nr. 2)

• Brief Staatssecretaris Verstand-Bogaert van SZW met "Plan van aanpak gelijke beloning" (TK 27099, nr. 1)
• Staatssecretaris Verstand komt met Plan van aanpak gelijke beloning (persbericht Ministerie van SZW, 8 mei 2000)

• Brief Staatssecretaris Verstand-Bogaert van SZW inzake inkomensverschillen tussen mannen en vrouwen (TK 26206, nr. 5)
  • Arbeid zorg en inkomen nog ongelijk verdeeld tussen mannen en vrouwen (persbericht Ministerie van SZW, 24 februari 1999)

• (Aanvaarding van) motie Bussemaker e.a. 

• (Indiening van) motie Bussemaker e.a. met verzoek om (a) integraal plan van aanpak inzake gelijke beloning en (b)  structureel agenderen van de ongelijke beloning van mannen en vrouwen tijdens het voorjaars- en najaarsoverleg

• Verslag Algemeen Overleg 2 december 1998 over de begrotingsbrief Emancipatiebeleid 1999. Zoek op "gelijke betaling".

• Verschil in beloning tussen mannen en vrouwen iets teruggelopen  (persbericht Ministerie van SZW, nr. 98/93)

DOSSIER 

Terug naar boven
Alfabetisch overzicht van dossiers
Overzicht van dossiers op nummer
Over de rubriek Dossiers
Suggesties voor andere dossiers
Terug naar startpagina van deze site: emancipatie.nl

018